Torsa 02

2. Ompu Raja Mallehuan dohot jolamana

Adong ma najolo sada halak, namorgoar Guru Manontang Diaji, dua do anakna. Ia goar ni anak sihahaan i Ompu Gumara Tunggal, jala goar ni na tinodohonna Ompu Raja Mallehuan do. Dung magodang daging ni nadua halah i, ndang diboto nasida manang aha ruhut ni siulaon tu balian ia so holan na mansoanso mangadangi huta ni deba. Mornida porange ni anakna i, Guru Manontang Diaji marsak ma rohana. Alai dipangolihon ma anakna nadua i, jala mamintor dipajae, anggiat tung mambahen di ibana, diboto siulaonnasida be, ninna rohana.

Hape dung morripe nasida jala morianakhon, lam mago rohanasida taringot tu pangulaon. Jadi tubu ma godang bada di porsaripeon nasida i; ia mangan torop, mulaulaon so sadia. Alai jomotjot ma porsalisian i masa di porsaripeon ni Ompu Raja Mallehuan. On ma alana; Ia tarsor ibana manganhon sipanganon na gabe di porhutasadaanna, na so dung do hea disarihon rohana anakkonna, sai mamintor sun do disohali. Alai anggo hahana i ndang songon i. Molo diseat halak manuk manang babi panganonna, sai diboan do namargoarna tu huta tomutomuan ni anakhonna, hira ditaonhon do so dipangan asal manarihon anakhonna.

Mornida i jolma ni Ompu Raja Mallehuan jotjot ma songon rautpornabung pamerengna tu dongan saripena i; mangalehon sipanganon pe ibana tu dongan saripena i nunga sai mordongan bada dohot ungutungut. Mornida i Ompu Raja Mallehuan jotjot ma ibana piripirion jala mangonai tangan, jala mangasup hatana mandok ingkon paulahonna jolmana i tu amana. Na malo do boruboru i mangotapi rimas ni harajaanna. Agan pe boru ni porhurangan ibana hira boru ni raja do morroha. Ai molo piripirion dongan saripena i, ndang dialo, dipasurut tagonan dirina laho tu toru; jala ia dung mombun laga ni dongan saripena i dipabasar ma pangalahona mandapothon, jala nanget didok hatana paingot ibana mandokkon mulaulaon unang tubu bada di nasida; huhut morroha panganjuon.

Ndang pola sadia leleng nai morhorja ma Ompu Gumarang Tunggal, jadi rap manortor ma paniarannasida be di pogu ni alaman. Portortor nasumurung do paniaran ni Ompu Gumarang Tunggal, pola sude angka paninondur patuluttulut ponortoranna; ai manang dompak dia dipapeol dagingna dompak i do meol daging ni paninondur i. Jadi sai morsuraksurak do halak paidaidahon.

Alai anggo jolma ni sianggian i ndang songon i, balik tahe paninondur i pahatahata panortoronna. Umbege reherehe ni na torop Ompu Raja Mallehuan marsak ma rohana. Alani i ditahi rohana ma ingkon saut paulahonna jolmana i ia dung morujung horja nasida.

Dung sidung mata ni horja idituhor Ompu Raja Mallehuan ma sada anak ni babi. Dung sun dipauli sipanganon i, disungkun jolmana ma ibana manang na tudia do ulaon ni sipanganon i bahenonna. Jadi didok ma, “Panganon ni amanta do i boanonta, ala naung malelenghu langkanta so hea mebat tusi.”

Alai umbahen na songoni didok, halus ni pandokna do i asa mangela jolmana i do asa laho; ai tung sura sian runtus didok hata i, ndang tagamon olo jolmana i laho. Burju roha ni jolmana i, diboan ma sipanganon i tu amana, jala tama nasida udur songon na laho mebat. Hape dung ro di huta ni simatuana i nasida, so jolo disungkun simatuana dope tua ni sipanganon binoannasida i, pintor didok ompu Raja Mallehuan ma hatana songon on, “Gomgom dihamu ma jolo borumuna jala lehet ajari hamu ibana asa morsangap uluna diida,” ninna. Jadi dialusi simatuana i ma helana i, “Ba dia huroha badamuna, umbahen na songon i pandokmuna? Ua tung masialusan ma hamuna jolo asa tinangi.”

“Ndang dia alana, na i dope porturena di rohangku,” ninna helana i.

Dung i mangalusi ma jolmana i, songon on, “Oe, ale anak ni rajanami! Husarbut ri gok tanganhu molo huida pangalahom na roa on, gok rohangku. Songon i ma hape bisukmu paulah ahu tu amanta i. Ua turpuk ma jolo, goar manang aha hea hubahen na tau haurahonmu dung dialap ho ahu; adong dohononmu dung hea hubahen tihasmu manang utang husuan sopamotoanmu?

Molo tung adong nian nahumurang parangengku dompak ho, nanget do ahu nian paingotonmu di tonga ni jabunta. Molo so huoloi podam, tama patubegehononmu tu dongan sabagas manang tu dongan sahuta asa ro nasida paingot ahu ia tung majogalhu ahu morroha. Anggo i soadong huboto nahuula na tau hailaon di ho, tung pangansion bahenonmu paulah ahu. Molo tung nasintong do nuaeng pambahen mi di roha ni angka amanta on, hodonghodong sitindangi, hudok pe hatangki roham do na mamilangi tu na niulahonmu. Ai pat ni gaja do tu pat ni hora, anak ni raja do ho jala pahompu ni namora.

Alai anggo lea ni roham do i moradophon ahu, ala pogos hulahulanta i di son, ala so sadia pauseang lehononna tu ho di horja i, ba mangarupa pe roham disi, asal ma unang dohot uhum mangarupa.

Dung i anggo taringot tu hamaloon manortor, atik na i pingkal ni pusupusum, bege ale! Ndang sada singa hajolmaon di panompa ni Debata, sai timbangi di roham, rap sigurbahulu do ho dohot hahanta doli i. Holan timus ni halak do dianggoihamu, ndada na manuan haurahon! Natutu do nahudok! Hahanta i sai adong do diboan tudutudu ni sipanganon na nilehon ni halak di nasida (tomutomuan) di anakkonnasida; alai anggo ho sai holan papanganpungus do roham, ndang disarihon ho anakkonmu!

Alai songon i pe pangalahomi, ndada binolongkon ho manang so nilehon mangan, ia adong na huomo, sai rap manganhon do hita. Angkup ni i, ia muruk pe ahu sipata tu ho, ndada na mambahen mago ahu di ho disi, namambahen adong do. Ai ndang tarbahen iangiang tu dongan torbang molo soada niula. Nuaeng pe, ndada sai ture iba mortudosan; ai molo humurang parangenghu dompak ho, i ma sianjuonmu songon ahu na tongtong manganju ho. Sahithu do nian na so rohami mulaulaon, alai morbehabahenon do rohangku disi; ai molo i na ro apala tarpasiding. Ai parindahanan do na jadi muba; alai anggo uhum dohot holong ni roha tu dongan saripe apala tarpaubauba, umbahen didok porende namalo: Na tinapu salaon, salaon situatua; tar beha pe pangalaho ni dongan saripe, ingkon lehet do masipauneunean, asal ma adong dongan sarimatua.

Beha do tagamon roha ni Ompu Raja Mallehuan umbege hata ni jolma na i? Dipasuang do rohana tu bagasan jala dapotan sipaingot ibana morhite sian i. Holan on ma didok, paboa unduk rohana, “Na mortua do ahu dirohangku, ale boru ni tuannami, ala malo ho manganju parangenghu. Ipe sai sarimatua ma ho paihutihutonnami. Nuaeng pe, sude pangalahongku nahurang i sesa ma i sian roham!

Paukpauk hudali, pagopago tarugi; ndada na tading molo niulahan, ndada na sega molo pinauli.

Asa simbora mula tubu ma tu simbora mula jadi; di sude parangengku na humurang i dompak ho, apala jora ma ahu mambahen na songon i sahali nari. Gabe ma hita jala sarimatua!”

Dung sun nasida na masitariasan i, dipadenggan simatuana i ma nasida, didok ma: dangirdangir ni batu ma hamu pandakdahan ni simbora; sai na gabe do hamu jala sarimatua molo hamu masioloan jala morsada roha!”

Dung i dipaborhat ma nasida tu hutana. Olat ni i sonang ma porsaripeon nasida di hangoluan on, ai nunga masioloan nasida jala morsada roha, umbahen laos diehet halah hata i rasirasa sadarion:

“Olo masiolooloan songon na nidokni Ompu Raja Mallehuan.”

 

Nienet sian: Guru Lukas Hutapea, “Torsa-Torsa Ni Halak Batak”, Departemen P&K, 1979,

Terjemahan beberapa kata yang jarang digunakan dan mungkin tidak dipahami.

Hamoraon hata Batak binuat sian turiturian in a so haru jotjot tabege dipanghataion siganup ari.

Puro ni hata Batak:
1. Mansoanso = berkeliaran, luntang-lantung, pengangguran

  1. Dipajae = hidup mandiri
  2. Disohali = memakan dengan rakus, memasukkan nasi dengan jumlah banyak sehingga mulut penuh
  3. Rautpornabung = pisau cukur (mornabung = mencukur rambut)
  4. Mangasup = mengancam, menyindir, berniat jahat
  5. Piripirion = marah dengan hebat, berang
  6. Paninondur = penonton, pemirsa
  7. Patuluttulut = melihat dengan keheranan
  8. Reherehe = ejekan, cacian
  9. Mangela = menghela, mengajak

Ultop a traditional pop gun made from bamboo

Leave a comment