Torsa 10

10. Si Tapimangajana, jolma tubu ni bagudung

Moradalandalan ma sahali sada raja rap dohot anakna tu tombak na bidang mangaririti hau bahen porhau ni bagasna. Alai andorang di namordalandalan i nasida di tombak nabidang i, jumpangnasida ma di tombah i sada posoposo na uli situtu rupana alai ndang dibotonasida manang ise nampuna tubu di posoposo i. Mornida uli ni posoposo i nanakna i, didol ma tu amana i songon on, “Ale amang! Asi ma roha mida posoposo on! Ida ma indi dengganna i! Beha roham, ia tung hubuat ibana sian on jala hulehon tu dainang paturetureonna? Jadi nunga adong anggingku singkat ni na mate i.” “Lehet,” ninna amana i, jadi dibuatma posoposo i, dilehon ma tu inana.

Alai dung sabulan lelengna morganti ma rupa ni posoposo i, morimbulu ma daginggna manuman imbulu ni inana. Mornida i jolma ni raja i, ro ma hatana tu dongansaripena i songon on, “Bereng ma indi daging ni posoposo na nilehon mi tu ahu, nunga asing rupana sian rupa ni jolma hian. Na aup tu si! Hurimpu do i jolma, hape bagudung do.”

Jadi ala suman imbuluna i tu imbulu ni hutingna silinggom na bolon i, disuru ma hutingna i pasusuhon ibana jala didokhon biangna sigompul morunungunung i pasarisari ibana.

Dung mamungka morroha Si Tapimangajana (ai i do goar ni posoposo i dibahen) jala nunga tang dohot dagingna, gabe diida ma: huting do na pasusu ibana jala biang sigompul do na pasarisari hangoluanna, maila ma ibana. Dipasurut ma dirina sian i, laho ma ibana tu tano hasundutan morgambanghon na so gambang, morrimbanghon na so rimbang, moramahon na so ama, morinahon na so ina.

Dung sahat Si Tapimangajana ro di tano hasundutan, dibereng matana ma sian i porsinar ni mata ni ari. Mansai tongam do mata ni ari i ndang tartailihon dibahen sangapna jala saluhut na tubu di sisik ni tano i diida ndang adong na so manungkap tu tano laho manomba mata ni ari i. Ala ni i tubu ma rohana naeng morama tu mata ni ari mambuat sangap na. Jadi borhat ma ibana mandapothon mata ni ari i. Manondit situtu do roha ni Si Tapimangajana mangkulingi mata ni ari i ala ni tongamna diida, gabe ro mata ni ari disungkun ma ibana songon on, “Ise do ho na hu meresheres na dilambungki?” Dung i ninna Si Tapimangajana ma mangalusi, “Ahu do on ale ompung.”

“Aha do bahenbahenanmu tu son?” Jadi didok ma mangalusi, “Na naeng moramahon ho do ahu molo tung adong asi ni roham manjangkon ahu.” Jadi didok mata ni ari i ma, “Taho ma i daba amang! Tuani ma ho ro, ai na hasiholan di anak do ahu,” ninna. Jadi dijangkon ma ibana.

Alai dung sabulan leleng ni Si Tapimangajana morinduksomang di mata ni ari i, disungkun ma hauntulan ni mata ni ari i, didok ma, “Ale ompung mata ni ari! Songon i ma hasangaponmu diida nasa na tinompa i, ndang adong na so tunduk mornida ho huida; jolma rodi pinahan, duhutduhut rodi na manginsir di tanao; nanggo sada sian angka i ndang adong na so mangunduk maradophon ho. Beha adong dope sian nasa na tinompa i sihabiaran ni roham?”

Dung i ninna ma mangalusi, “Unang sigati amang sidangolonki; ai manang beha pe sangap ni natinompa on sai adong do sihabiaranna.” “Antong ise dope sihabiaran ni roham molo boti?” ninna Si Tapimangajana.

“I ma ombun i; ai manang beha pe hubahen gogongku mamilngashon sondangku tu tano i, molo ro ombun i manutup ahu pintor golap do huida, so malo mornida be”. Dung dibege Si Tapimangajana na gumogo jala nasumangap dope hape ombun i sian mata ni ari, laho ma ibana tu ombun.

Dung sabulan ibana di si, didok ma tu ombun i, “Ale ompung ombun, nda tung na so morsangap ho diida na tinompa an. Mata ni ari na morsinondang i matondit do mida ho; jolma rodi pinahan ndang adong na so raion ditondong hosam.”

Jadi didok ombun i ma mangalusi, “Tutu do hatami nian ale amang, alai sada ma sidangolon ni rohangku, i ma alogo na pur i. Ai manang beha pe hubahen pahibulhibul dagingku laho manutup mata ni ompu mata ni ari asa laos losap nian unang malo mornida, songon i jolma i uanang malo puas. Alai molo mangullus alogo i pintor masarsar do ahu so huboto be tondongonhu manang dompak dia. Aut unang na sasada i pangojoti ni rohangku, ra tardok do luhut natinompa i somba tu hita.”

Dung diboto Si Tapimangajana nagumogo jala na morsahalaan do alogo i sian ombun, sipasurut ma dirina sian i laho ma ibana tu alogo.

Dung mian ibana di alogo i sabulan lelengna disungkun ma manang aha sihabiaran ni alogo i, didok ma, “Ale ompung alogo! Lan ma huida luat ni halak, hasangapon ni halak pe nunga huida. Anggo tung songon hasingalonmu ndang adong dope huida di tano on. Longang rohangku mida pamolusmu, ramba na di adaran i ndang adong na so manungkap moradophon ho; songon i hau na di harangan. Sude do lumapatlapat jolma i; angkadotdot ro di nasa na manginsir di tano i. Luhut do i mamungguk be huida moradophon ho. Beha di roham, adong dope sian angka i na tarbahen mangonjoti sangkap ni roham?”

Dung i didok ombun i ma mangalusi, “O, amang Tapimangajana, unang ma ho parigatrigat bulung, mangarigati bulung gaol; unang sigati lungunku jala unang rungkari hinadangol. Nunga diida ho nian anggo panuluhan ni hasangaponta, ise ma na so tunduk jala na so borjaborja tondongonta. Alai adong ma sipata na paojot rohangku, ima dolok na tambang i. Ai nang hupullang hurumhu pahibulhon hosangku, ro ma dolok na tambang i ditampar ma ahu jadi masarsar ma, ndang be morgogo.”

Jadi dung diboto na gumogo do hape dolok na tambang i sian alogo, dipasurut ma dirina sian alogo, laho ma ibana tu dolok na timbo situtu.

Dung sabulan ibana di si, disungkun ma hauntulanna songon on, “Ale ompung dolok! Haginjangonmu dohot habolononmu i do na pasangap ho, jala bagas ni ruram do na patongamho. Jambulanmu na godang i (=hau tubu) do na pajagar ho. Ndang adong na so mabiar manopot ho ala ni godang ni hutuhutum angka na morbisa (=angka binatang). Beha, adong dope hauntulan ni roham?”

Dung i didok dolok i ma mangalusi, “Adong do ima bagudung i ro di nasa na morruang di tano i. Ai molo dimasuhi hami pintor marongso do hami dibahen liang angka na bagas i. Ganda muse dope sidangolonku molo ro udan tipotipo i angka rongso hami jala pintor diaup so dapot ulahan bulung.” Dung diboto Si Tapimangajana hauntulan ni doloh i dipasurut ma dirina, laho ma ibana morama tu bagudung.

Dung sabulan ibana di si, didok ma mandok bagudung i, “Ale ompung bagudung! Sonang ma panghilalaanki dibahen ho, saleleng na dison i ahu. Ndang adong na so turun dibahen ho. Sipanganon na tabo, pahean na uli, suansuanan na di ladang i luhutna angka i ndang adong na so tunduk matana manomba ho. Beha, adong dope sihabiaranmu?”

Dung i didok bagudung i ma mangalusi, “Adong do, i ma huting i dohot biang na bolon i. Na dua i ma apala na sumongir huhilala. Ai molo mamolus ahu di hauma manang di jabu, dalan na bolon manang di porlakporlak sai tumagam habiaran do ahu. Molo dung do tahe morngeong huting i jala morlohung soara ni biang na bolon i, busisa ma ateatengku. Angkup ni i, apala tajom ni igung ni biang i ma hinamagonghu. Molo dung ro nadua i pintor so huboto do samban manghaporushon diringhu; ramba na potpot i pe hutondong do i manurukhon diringkon asa unang diida ahu.”

Dung dibege Si Tapimangajana hata ni bagudung i, manganto ma rohana, “Na adong do hape pinahan na asing morhabiaran tu dainang dohot tu damang na mongkus i.”

Ala ni i dipasurut ma ibana sian bagudung i laho ma ibana jolo tu tor na ginjang, tu panatapan na lungun, pangandungandungan ni Sigurudoli. Di si ma ibana mangandungandung songon on ma didok, “Siportik hapur, siatup napuran; tar beha pe pangalaho ni ina i ndang tarpasiding, sai ina do ina hian. Bulu ni Janjimatogu ma hape ale inang tu bulu ni Janjimaria; manang beha pe hape uli dohot sangap ni ina ni deba ndang tartodo gabe inaniba. Habang ma siburuk songgop tu pordegean; sai unang ma hailahon da tondi, mongkus ni inangmu na mangintubu i, sai mulak ma ho tu porhehean.”

Dung sun ibana na mangandungandung i, dipabulus ma langkana laho muli tu hutana. Morsuapsuap iluna mandapothon inana.

“Habang sihalput mortongatonga langit, sai tano i do hadabuanna.”

Nienet sian: Guru Lukas Hutapea, “Torsa-Torsa Ni Halak Batak”, Departemen P&K, 1979,
Ultop a traditional pop gun made from bamboo

Leave a comment