B. Mangalua

MANGALUA

Nunga adong dos ni roha (tahi) ni sada dolidoli dohot sada namarbaju pajongjong rumatangga (keluarga naimbaru) alai natuatua ni sidoli songon i nang natuatua ni namarbaju i ndang manolopi di rencananasida i, gabe tubu tu pingkirannasida laho menempuh jalan pintas: “Mangalua (kawin lari)”.

Najolo andorang so ro dope ugamo Kristen tu tano Batak, molo diluahon dolidoli sada namarbaju tu hutana pintor dipaboa dolidoli i do tu natorasna. Paranak pe dijou ma dongan tubu, boru, bere dohot dongan sahutana laho patupahon partangiangan. Sidung marsipanganon, mandok hata gabe ma angka tutur tuhasuhuton dohot tu pengantin baru. Mangampu ma muse suhut dohot pengantin baru, dung i dipasahat ma tu haha ni partubu asa diujungi dohot tangiang. Dung i laho ma dongan tubu dohot pamoruonna (hirahira 3-4 halak) tu huta ni parboru manaruhoon ihurihur (boaboa) na.

Alai dung ro ugamo Kristen tu tano Batak, tu jabu ni pangula huria nama pangalua dohot naniluahonna laho, jala disi ma tinggal paima sahat tu panghataion ni natuatua asa boi marpasupasu. Molo ndang tu jabu ni pangula ni huria dianggap melanggar peraturan ni gareja do gabe dipabali/dipecat sian huria.

Adong do pigapiga cara pamasumasuon ni na mangalua:

a. Diadopi holan tutur ni paranak (dongan tubuna, boru/berena dohot dongan sahutana)

Dung sidung pamasumasuon di gareja, digonghon paranak ma sude tondongna tu jabunasida laho patupa partangiangan. Sidung marsipanganon sude ma angka tondong na ro i pasahat hata gabe tu hasuhuton dohot tu pengantin baru. Dung diampu suhut dohot pengantin baru dipasahat ma tu haha ni partubu asa diujungi dohot ende/tangiang. Dung i laho ma muse dongan tubu dohot boruna manaruhon ihurihur tu parboru paboa naung dirajahon borunasida.

b. Diadopi tutur pihak paranak dohot paidua ni suhut parboru

Godang do na mangulahon dipasupasu di jabu na mangalua. Dung sidung dipasupasu pangula ni huria pintor dipatupa do partangiangan. Andorang so marsipanganon dope, dipasahat ma tudutudu ni sipanganon tu parboru (hulahula) jala dijalo do i, alai molo ndang tupa dengkena ndang dijalo i. Ia tudutudu ni sipanganon sian paranak dohot dengke sian parboru dipeakhon do i di tongatonga ni loloan, i ma naginoaranna “Jambar Niadopan”. Dung sidung marsipanganon, dibagi ma parjambaran hombar tu parhundulna. Ihurihur/pangabis dipasahat ma tu parboru jala nasida ma paboahon tu parboru tangkas na dohot nasida mamereng/mangadopi boruna dipasupasu huhut nunga dijalo jambar ni hulahula. Molo adong tupa ulos, denggan ma dipasahat ulos holong i alai molo so adong tong do uli i.

c. Diadopi Paranak dohot Parboru

Dung diboto paranak naung mangalua anakna di jabu ni pangula huria, paranak dohot dongan tubu, boru/berena patupa sipanganon dohot namargoarna laho boanonnasida tu huta ni parboru. Mansai denggan do dipaboa haroro ni paranak tu parboru asa diboto parboru manggonghon angka tutur dohot dongan sahutana jala paradehon dengkena sipasahatonna tu paranak.

Andorang so marsipanganon dope, dipasahat ma tudutudu ni sipanganon jala parboru pe pasahathon dengkena. Ia tudutudu ni sipanganon sian paranak dohot dengke sian parboru dipeakhon do i di tongatonga ni loloan, i ma naginoaranna “Jambar Niadopan”. Dung sidung marsipanganon, disungkun parboru ma lapatan/hata ni sipanganon na binoan ni paranak. Di ombas on ma dipaboa paranak tu parboru naung di jabu ni pangulahuria anakna dohot borunasida marsada tahi laho pajongjong ruma tangga naimbaru. Suman do ulaon on songon ulaon Marhusip jala laos di son do dirangrangi:

– Godang ni sinamot

– Suhi ni ampang na opat

– Tintin Marangkup

– Godang ni ulos

– Ari/inganan pamasumasuon

– Godang ni undangan

Pesta unjuk si songon on somalna metmet do alai ruhutruhut ni paradaton sarupa do tu pesta unjuk taruhon/nialap jual. Molo ulaon sadari do paranak dohot parboru paradehon jualna asa adong pangkeonna di ulaon mebat.

Dienet sian RIM NI TAHI Pasaribu Parlintong,

Ultop a traditional pop gun made from bamboo

2 responses to “B. Mangalua

  1. Yth Amang,
    Mauliate

Leave a comment