Sejarah Batak 02

2. GURU TATEABULAN DI SIANJURMULAMULA

a. Toga Datu manjalo pusako sian tulangna.

Dung timpas dolidoli Toga Datu, tarsingot ma ibana tu ompungna Eng Banua dohot tulangna Raja Siam na di taripar ni laut di tano sihadaoan; tarlobi ala soadong boru na boi olionna di ingananna i, sai adong ma i siboru ni tulang na boi siadopan ninna rohana, dibatahon ma i tu amana si Raja Batak.

Diantusi amana do sihol ni anak na i, dibuhulma ari na denggan, diborhati ma anakna i dohot bohal di tongan dalan songon i nang sinjata dohot partahanon, pangulimaon. Dipatorang ma angka sibolusonna di darat nang di laut pe.

Nepnep urukuruk do pardalanan na i, lanlan aek toba, di darat so adong dalan na rundut, di laut pe sonang roha. Mansai las do roha ni tulangna i dohot sude tondongna di haroro ni Toga Datu. Naso tupa longkang nian berena i sian lambungna ala sihol ni rohana. Alai dung dirimangrimangi Toga Datu na so adong be boru ni tulangna i na suman todoonna boanonna mulak tu Sianjurmulamula, dipangidohon ma tu tulangna i asa diloas ibana mulak mandapothon amangna, sotung matua amangna i andorang so mulak dope ibana.

Diantusi tulang na i do na tarjepol roha ni berena i dohot sihol ni rohana tu amana, diborhati ma berena i dohot barang pusako harajaon dohot hadatuon. Dilehon ma boanonna:

1. Hujur Siringis, hujur Jambarbaho, sanggul ni bujing, talitali ni doli, pasahatonna tu anakna turun temurun na so tupa mago.

2. Batu martaha, pompang bala saribu jala tulak bala saratus.

3. Dua tintin sipajadijadi, jadi tu situmudu jadi tu sialang jadi tu sijagoa dohot tu anak ni tangan.

4. Pungga haomasan sipadilatdilatonna molo male dihilala.

5. Ontong ma dilehon angka barang pahean, jala diajari beha pamangkena dohot pangulahonna.

 

Dipasupasu ma ibana asa gabe torop mabue, jala asa didongani sahala ni tulangna tongtong. Dung hot ripe ho, hatop do tuaon ni tondim ripem, anak na marsahala do muse anakmi jala marharajaon.

Diparborhat ma berena i dohot solu sioloi ajar, na marholehon si bulung bira pargoligoli siamak pandan jala partahutahu siantuk na risi. Dipataru sahalak sangkar soanak lahi, ulubalang parompuan. Nepnep ma laut dibolus di atas ni saniangnaga laut di toru ni saniangnaga langit, sahat ma nasida mardonokhon pulo Aru, sian i masuk tu pulo Morsa.

Mulak ma napataruhon i mamboan solu sioloi ajar tu tano Siam. Toga Datu pe mulakma tu Sianjurmulamula mamboan sude pusako na nilehonni tulangna i, mamolus tombak nalimuton dohot tombak longolongo.

Dina sahat ibana tu Sianjurmulamula, nunga tarulang hutana i dapotsa, ai naung mate do hape si Raja Batak jala anggina si Raja Isumbaon nunga pinda manosor tu pat ni dolok Pusukbuhit, ima Pangururan nuaeng on.

Anggo barita ni Toga Laut dang adong diboto ibana, disura roha na ihut do ibana laho manadingkon Sianjurmulamula dompak tano Karo/Alas.

 

 

b. Sibasoburning dongansaripe ni Toga Datu.

Dipagopas Toga Datu ma parik ni hutana i, dipajongjong ma balebalena, diula porlakna disuani dohot suansuanan na boi panganon; gadong, suhat, gaol, tobu d.n.a. Dibahen do porlak sisoding panuanan ni na hushus, rugirugi, banebane, bonangbonang, saesae. Disuani do huhut ragam ni pulungan ubat, pagar, dorma sitogu harihir d.n.a. Ganup ari sai laho do ibana mandulo porlakna i, dibahen do disi undungundung panisioanna.

Adong do sahalak na marbaju, boru ni jolma sipaingan ni tombak na disi na ro jumonok tu porlakna i. Dipamanatmanat ma porlak i, godang ni sipanganon, uap ni na hushus dohot na angur. Lam didalani ma porlak i; diida ma Toga Datu namanisio di undungundungna i.

Dipaula so diida Toga Datu do sude, alai dipasang ma dorma sitogu harihir, gabe somabiar be boruboru i gabe lam dipajonok ma tu Toga Datu. Dung manang piga hali songon i, diboan Toga Datu ma boruboru i tu jabuna. Diajari ma taringot tu parhataan dohot paradatan alai dang ditiopi boruboru i, diloas do mulak tu natorasna.

Dung manang sadia leleng songonsongoni, lam togu ma holong ni rohanasida. Dipangido boruboru i ma asa marbulan Toga Datu paboa na so tupa bolongkonnonna ibana manang dohononna na mapultak sian bulu; ai lam dao nama natorasna sian ibana molo saut gabe ripe ni Toga Datu. Dioloi Toga Datu ma marbulan, gabe diboan ma boru i tu jabuna, patop mangan ma nasida.

Hatop do ditua deba boruboru I, dipaboa ma pangkilalaanna tu Toga Datu. Gabe tubu ma roha ni Toga Datu manungkun partuturan ni boruboru i, dipaboa ma goar ni amangna Sibasoburning, jadi boruboru i gabe boru Sibasoburning ma ai matua goar ni amana do gabe marga ni ianakkonna.

Didok boru Sibasoburning ma tu Toga Datu: “Nunga marbulan ho, nunga top mangan hita, nunga adong boaboa na denggan paboa ro ma panggabean parhorasan, ba dang Toga Datu be goarmu, dohot ma Guru Tateabulan ai ditea ho do bulanmu na tu ahu”. Olat ni i, sai Guru Tateabulan nama goar ni sinondukna i dijou boru Sibasoburning.

Hu ma dibulanna, gok ma di taonna, sorang ma anak nasida baoa dibahenma goar tulutna “si Raja Miokmiok”.

Tolu bulan dope sorang si Raja Miokmiok, nunga ditua deba muse boru Sibasoburning, gabe diadiaon ma rohana. Alai ro do boaboa ni Mulajadinabolon paboa halak na tarbarita do muse na dihiringan manuk, halak na marsahala, taluhonna do jolma, begu nang binatangbinatang pe. Dung tiur haroanna pinarporhas, dibahen ma goar ni anakna i “Sariburaja”, boruna i “Siboru Pareme”.

Dilaonlaon ni ari, tubu dope tolu nari anak nasida, dibahen ma goar ni paitolu “Limbong Mulana”, paiopat “Sagala Raja”, jala pailima “Malau Raja”. Sorang dope sada nai boruna i ma namargoar Siboru Bidinglaut na gabe sombaon jonok tu pulo Malau di Simanindo. (Torsa no 20)

Ultop a traditional pop gun made from bamboo

Leave a comment